سولفات مس به نام کات کبود نیز معروف است و در واقع از خانواده نمک ها می باشد. شکل بی آب (پودری) مس سولفات پودر سبز کم رنگ یا سفید مایل به خاکستری است که یک ماده معدنی کمیاب می باشد. این ماده در طبیعت به شکل و با نام کالکوسیانیت نوعی کانی می باشد. این در حالی است که مس سولفات 5 آبه کالکانتیت با فرمول شیمیایی CuSo₄-H₂O که رایج ترین این نوع ماده محسوب می گردد.
این ماده دارای رنگ آبی روشن است که جزو مواد بدون بو بوده و به سهولت در آب حل می گردد و همچنین در متانول و گلیسرول و تا حدی در اتانول قابل حل است. سولفات مس به صورت صنعتی از طریق الکترولیز فلز مس با سولفوریک اسید غلیظ یا اکسید مس با سولفوریک اسید رقیق تولید می شود.
سولفات مس چیست؟
سولفات مس ماده معدنی می باشد که علی الخصوص در بخش کشاورزی باعث افزایش و توسعه این صنعت شده است. با نظر به اینکه افزایش جمعیت و نیاز بیشتر به مواد غذایی روز به روز در حال افزایش است. احتیاج به این نوع مواد معدنی برای تولید هر چه بیشتر محصولات نیز افزایش می یابد. این ماده معدنی از ترکیب سولفات و مس بدست می آید و در انواع پودری و مایع تولید و عرضه می گردد. سولفات مس – (Copper sulfate) دارای فرمول شیمیایی CuSO 4 می باشد.
ویژگی و خصوصیات سولفات مس
پنتاهیدرات سولفات مس رایج ترین شکل این ماده معدنی است. رنگ آن آبی بوده و روش تولید آن به صورت گرمازایی می باشد که قابلیت انحلال در آب را دارا است. و به صورت محلول پیچیده ای به دست می آید که از 25.47٪ مس، 38.47٪ سولفات و 36.06٪ آب تشکیل شده است. از عمده ترین مواد اولیه ای است که در صنایع کشاورزی، بهداشتی، ساخت و ساز، معدن، متالوژی و… کاربرد دارد.
این ماده در شکل کریستالی خود، در هوای خشک به تدریج شکافته شده و در دمای 45 درجه سانتی گراد، دو ملکول آب کریستالی و در دمای 110 درجه سانتی گراد چهار ملکول آب کریستالی را از دست می دهد. در دمای 250 درجه سانتی گراد آخرین مولکول آب را از دست می دهد و نهایتاً در دمای 400 درجه سانتی گراد کاملاً تجزیه می شود.
نقطه جوش آن 650 درجه سانتیگراد و نقطه ذوب آن 590 درجه سانتی گراد است. وزن مخصوص آن برابر 2.87 گرم است. یک گرم سولفات مس در ۳ میلی لیتر آب سرد و ۰٫۵ میلیلیتر آب جوش حل می شود و حلالیت آن در آب از محتوای اسید سولفوریک کاسته می گردد.
این ماده اشتعال زا نیست ولی در صورتی که گرمایی در حد تجزیه حرارتی به آن داده شود از خود بخار های سمی تولید می کند. سولفات مس در زمینه های مختلفی منجمله در کشاورزی، صنعت، شیمی و طب کاربرد دارد. نا گفته نماند این ماده جزو مواد دوستدار محیط زیست است که بیش از 6000 محصول مصرفی در جهان از ترکیب این ماده بدست می آید. مس از لحاظ تجاری به صورت ورقه‌های بزرگ و به عنوان یک منبع اقتصادی در کشور عزیزمان ایران در دسترس است.
مزیت های سولفات مس
این ماده معدنی برای جلوگیری از رشد قارچ ها بهترین عملکرد را دارا می باشد. همچنین از اکسیداسیون و خوردگی فلز جلوگیری کرده و می تواند از پوسیدگی چوب ها نیز جلوگیری به عمل آورد. این ماده در دسته ترکیبات غیر آلی گوگرد قرار دارد. قابلیت حل شدگی در آب و الکل یکی از مزیت های دیگر این ماده است. سولفات مس با اینکه در غلظت های پایین سمی نمی باشد اما در صورت غلیظ بودن می تواند موجب مسمویت و ضرر گردد.
مضرات سولفات مس
مضرات این ماده می تواند از طریق گوناگونی بر انسان یا حیوانات تاثیر بگذارد. از جمله استنشاق و یا به صورت خوارکی و حتی تماس با این ماده در صورتی که دوز آن بالا بوده، شدت وخامت آن نیز زیاد است.
آب آشامیدنی که این ماده در آن مخلوط شده می تواند سبب حالت تهوع واستفراغ گردد. بلع و مصرف سولفات مس سبب خونریزی در کبد و کلیه شده و در نهایت منجر به مرگ می گردد. همچنین استنشاق بخارات سمی سولفات مس موجب استفراغ، اسهال، کاهش اشتها، افسردگی، کم آبی بدن و درد در ناحیه شکم می گردد.
این ماده بر روی پوست سبب تحریک و قرمزی آن گشته و احتمال اینکه این حساسیت تا چندین ماه ادامه یابد وجود دارد. در هر صورت در استفاده از آن جانب احتیاط باید رعایت گردد ناگفته نماند تاثیر این ماده بر چشم، سبب تحریک شدید چشم ها می گردد. همه این موارد بسته به دوز و مقدار سولفات مس می تواند متفاوت عمل کند. هنگامی که این ماده با هر یک از اعضای نامبرده تماس یابد ابتدا با آب فراوان شستشو داده و سپس سریعا به فوریت های پزشکی مراجعه گردد.
کاربردهای سولفات مس
مصارف صنعتی منجمله تولید رنگ های آبی و سبز، در رنگرزی پارچه های نخی و ابریشمی، معادن، ساخت مرکب برای ورق های حلبی، رنگ مو، حفاظت چوب و تراورس، باطری سازی، گراور سازی، تولید شعله سبز در مواد آتش بازی در صنایع آبکاری به عنوان الکترولیت، همچنین کات کبود در آبکاری آلومینیوم و آندایزینگ، الکترولیت های باتری ها و مواد تشکیل دهنده الکترودها کاربرد دارد.
استفاده از سولفات مس در صنایع رنگرزی
از این ماده در صنایع رنگرزی و چرم سازی و همچنین منسوجات به عنوان بوم ضد پوسیدگی، رنگ های آنیلین مشکی و دیاز و ساخت اتر های سلولزی و استیلاسیون سلولز و همچنین برای افزایش ماندگاری رنگ ها استفاده می شود. همچنین در چاپ کالیکو به صورت رنگدانه به کار می رود.
در صنایع شیشه سازی به عنوان ماده رنگ دهنده در شیشه کاربرد دارد. این ماده برای ساخت لاک و خشک کن های مخصوص رنگ به کار می رود. و همچنین برای ساخت رنگدانه هایی مثل کرومات مس، فروسیانید مس و فتالوسیانین مس به وفور مورد استفاده قرار می گیرد.
استفاده از ماده شیمیایی سنگ آبی در صنایع کشاورزی
در صنایع کشاورزی علی الخصوص به عنوان قارچ کش و کود شیمیایی و هم به عنوان از بین برنده علف های هرز و همچنین به عنوان کود برای رشد سریع و سالم گیاهان و درختان و… کاربرد دارد. سولفات مس به عنوان یک قارچ کش قوی و موثر برای انواع مختلف گیاهان و درختان به کار می رود. اما قبل از استفاده حتما باید با مقدار مناسبی از آب مخلوط گردد و سپس بر روی ساقه و برگ گیاهان و درختان اسپری شود. بعلاوه این ماده به عنوان تصفیه کننده بذر ها قبل از کاشت مورد استفاده قرار می گیرد.
با استفاده از سولفات مس به طور صحیح، از شر سوسک ها، کنه ها، کرم، شته ها و کک ها خلاص می شوید. (نکته در صورت عدم استفاده صحیح و دوز نامناسب باعث آسیب می گردد.) همچنین مخلوط بوردو، سوسپانسیون مس، سولفات مس (CuSO4) و هیدروکسید کلسیم (Ca(OH)2) برای کنترل قارچ، روی انگور و خربزه و سایر میوه ها کاربرد دارد. (مخلوط بوردو با محلول رقیق آب سولفات مس و آهک خرد شده تولید می شود.) ترکیب سولفات مس و کربنات آمونیوم در باغبانی برای جلوگیری از لکه در نهال ها نیز به کار برده می شود.
مصالح ساختمانی
این ماده در ساختمان ها نیز جزو مواد تشکیل دهنده بتن و مواد تشکیل دهنده گچ و… می باشد. به علاوه این ماده در نگهداری از الوارها و نگهداری از سایر لوازم چوبی (جلوگیری از پوسیدگی و کرم زدگی) مصرف می شود.
استفاده از کات کبود در صنایع پزشکی
در تولید مواد دارویی برای پیشگیری بیماری های سیستمیک چون تب حصبه، وبا، اسهال خونی، مالاریا، کزاز و فلج اطفال مصرف می گردد. سولفات مس به دلیل آزاد سازی مولکول های اکسیژن آزاد در غشاهای سلول باکتری در برابر پاتوژنهای باکتری بسیار قوی و موثر می باشد. بیماری بیلارزیا که یک بیماری انگلی می باشد برای درمان آن از این ماده استفاده می شود. این ماده به عنوان قارچ کش در کفپوش حمامهای شنا برای مهار قارچ ها در پای ورزشکاران نیز کاربرد دارد.
استفاده از ویتریول آبی در صنایع آبزی پروری
محلول رقیق سولفات مس برای درمان عفونت های انگلی ماهی های آکواریوم و همچنین برای از بین بردن حلزون ها در آکواریوم ها مورد استفاده قرار می گیرد. یون های مس برای ماهی ها بسیار سمی هستند. بیشتر گونه های جلبک ها با غلظت بسیار کمی از سولفات مس قابل کنترل می باشند. در جلوگیری از رشد جلبک ها مخصوصا در استخرهای شنا و مخازن آب از سولفات مس استفاده می شود این ماده برای درمان و پیشگیری از باکتری ها، جلبک ها و سایر حیات گیاهی ناخواسته بسیار تاثیرگذار است.
سایر صنایع
- صنایع غذایی به عنوان مکمل غذای دام و طیور.
- تهیه سبز پاریس برای کشتن پشه لارو که عامل مالاریا است.
- استفاده از کات کبود جهت تهیه کاتالیست ها برای واکنش در بسیاری از صنایع.
- سدیم سولفات مس به عنوان یک قارچ کش استفاده می شود.
- استفاده به عنوان یک ماده افزایشی در چسب ها.
- همچنین در بسیاری از صنایع شیمی برای انجام انواع واکنش های متنوع مورد استفاده قرار می گیرد.
- برای از بین بردن هیدروژن کلرید و سولفید هیدروژن در تصفیه گازها به کار می رود.
تولید سولفات مس
این ماده معدنی می تواند در انواع روش ها تولید و عرضه گردد. با ما همراه باشید تا با انواع روش های تولید آن در ادامه مقاله آشنا شوید.
استفاده از پراکسید هیدروژن
اولین روش تولید آن روش استفاده از پراکسید هیدروژن می باشد. در حدود 30 درصد پراکسید هیدروژن و اسید سولفوریک را با هم مخلوط کنید. ( 10 میلی لیتر پراکسید هیدروژن و 3 میلی لیتر HSO) دقت داشته باشید این محلول مخلوطی بسیار خطرناک دارای قدرت انفجار بالا و داغ می باشد که حتما قبل از انجام ترکیبات آن باید لباس مخصوص و عینک و دستکش مقاوم در برابر اسید بپوشید تا از آسیب احتمالی آن در امان بمانید. در دومین مرحله حدود 3 گرم مس خالص را به محلول اضافه کرده و به ماده مخلوط شده اجازه واکنش دهید. در این موقع مس شروع به حباب زدن می کند و محلول شفاف آبی رنگی بدست می آید. بعد از اتمام حباب زدن مس محلول، سولفات مس و کریستال های آن حاصل می گردد.
تولید سولفات مس با اسید نیتریک
در روش دوم تولید سولفات مس از اسید نیتریک استفاده می شود. این ترکیب نیز بسیار خطرناک بوده و بنابراین حتما از تجهیزات محافظت کننده استفاده کنید. در حدود 30 میلی لیتر آب در یک لیوان ریخته و5 میلی لیتر اسید نیتریک و 3 میلی لیتر اسید سولفوریک را به آن اضافه کنید. سپس یک سیم مسی 6 گرمی را در محلول فرو کرده اجازه دهید فلز مس حل گردد. با حل شدن مس در داخل محلول حباب ها آزاد می شوند و محلول آبی رنگ تولید شده و گاز قهوه ای از شیشه خارج می گردد. برای جلوگیری از استنشاق بخارات سمی، بهتر است از شیشه و محلول دور شده تا هنگامی که حباب ها و بخارات ناپدید شوند و واکنش به پایان رسیده و محصول نهایی بدست آید.
در این روش برای دستیابی به سولفات مس به شکل کریستال باید ابتدا سولفات مس مایع را در ظرف دیگری ریخته (حتما از ظروف شیشه ای استفاده کنید) و مایع را در هوای آزاد به مدت چند روز گذاشته تا تبخیر گردد و ماده حاصل همان کریستال های سولفات مس می باشد.
استفاده از الکترولیز
در روش سوم تولید کات کبود از الکترولیز استفاده می گردد. ماده اصلی برای تهیه این نوع، اسید سولفوریک می باشد. در حدود 30 میلی لیتر آب و 5 میلی لیتر اسید سولفوریک را در یک لیوان مخلوط کنید و سپس دو عدد سیم فلزی را داخل مخلوط انداخته و انتهای سیم ها را به باتری 6 ولتی وصل کنید. الکترودی که منفی است شروع به حباب زدن کرده و هیدروژن آزاد می کند. الکترود مثبتی که در این محلول حل می گردد به سولفات مس مبدل می شود. تا اتمام حباب ها واکنش را زیر نظر داشته باشید سپس باتری ها را جدا کرده و سیم های مسی را خارج نمایید. در این روش نیز برای بدست آوردن کریستال، سولفات مس محلول را به مدت چند روز در هوای آزاد قرار داده بعد ازتبخیر شدن، آنچه در ته ظرف باقی می ماند کریستال های این ماده می باشد.
سایر روشهای تولید کارت کبود
این ماده معدنی را می توان با حرارت دادن ضایعات مس با گوگرد نیز بدست آورد. روش دیگر آن با حرارت دادن سنگ معدن سولفید مس، به منظور تولید اکسید مس، که این ماده باید با اسید سولفوریک تصفیه گردد تا سولفات مس تشکیل یابد.
بسته بندی و نگهداری
نگهداری و بسته بندی این محصول به مانند تمامی مواد شیمیایی دیگر باید حتما در جای خشک و خنک و به دور از نور آفتاب بوده و نباید در مجاورت مواد شیمیایی که با آن احتمال واکنش دارد، قرار داد. بسته بندی این محصول به صورت محلول در بطری هایی با وزن های مختلف از جنس پلاستیک مقاوم با درپوش های ایمن و همچنین برشور مصرف بر روی محصول حک می گردد. سولفات مس به صورت پودری نیز در بسته بندی های ایمن با وزن های مختلف تولید و ارائه می شود. قبل از مصرف هر نوع از این محصول حتما باید بروشور آن مطالعه شود.
بازار جهانی سولفات مس
امروزه در جهان این ماده معدنی در حدود 100 تولید کننده دارد. و مصرف آن سالیانه به حدود 200000 تن می رسد که تقریبا قسمت عمده مصرف آن در بخش کشاورزی می باشد. بازار جهانی سولفات مس از نظر منطقه سراسر آمریکای شمالی و اروپا، آسیا و اقیانوسیه را شامل می شود. که بیشترین سهم از بازار این ماده را اقیانوسیه و آسیا به خود اختصاص داده اند. اما طبق پیش بینی های به عمل آمده آمریکای شمالی و اروپا به سرعت در حال پیشرفت در تولید این ماده می باشند.
طبق برآورد اخیری که در سال 2020 صورت گرفت بازار سولفات جهانی در سال 2020 در حدود 0.8 میلیارد دلار تخمین زده شده و انتظار می رود که این رقم تا سال 2030 به حدود 1.3 میلیارد دلار برسد، رشد این ماده بر حسب CAGR در حدود 5.4 درصد می باشد.
بازار این ماده نیز به مانند مواد دیگر در دوره همه گیری کووید-19 با رکود همراه بود. اما با درست شدن اوضاع، بار دیگر تقاضاها افزایش یافته و طبعا تولید و ارائه نیز فزونی یافته است. از آنجایی که سولفات مس در انواع صنایع کاربرد دارد با تولید انبوه روبرو است. اما بیشترین میزان تولید این محصول در حوزه کشاورزی می باشد. که روز به روز نیز در این زمینه توسعه می یابد.
سولفات مس به صورت اشکال مختلف در بخش کشاورزی مورد استفاده قرار می گیرد از آنجایی که در همه جهان صنعت کشاورزی (به دلیل افزایش یافتن انسان ها) در حال گسترش است. این ماده نیز به عنوان قارچ کش و علف کش در این قسمت نقش اساسی را ایفا می کند وتولید آن رشد صعودی دارد.
بازار جهانی سولفات مس عمدتاً ناشی از افزایش استفاده از این محصول در تولیدات کشاورزی است. تحقیق و توسعه رو به رشد برای قارچ کش ها و علف کش های موثر برای محافظت از عملکرد مزرعه، رشد بازار را بیشتر کرده است. در نتیجه تقاضا برای این محصول نیز در حال افزایش می باشد. زیرا می توان از آن به عنوان کاتالیزور و الکترولیت ترجیحی برای کاربردهای مختلف مانند توسعه باتری، آبکاری الکتریکی، پالایش استفاده نمود.
خرید سولفات مس
مجموعه هوبارت شیمی یکی از بزرگترین و برترین های خاورمیانه در حوزه تولید و عرضه مواد شیمیایی است. سولفات مس نیز شامل محصولات آن بوده که یکی از پرتقاضاترین محصولات بخصوص در بخش کشاورزی می باشد.
این مجموعه دارای استاندارد بین المللی در زمینه صادرات و واردات است و این مزیت توانسته نام هوبارت شیمی را در ناحیه خاورمیانه جزو برترین مجموعه‌های تولید مواد شیمیایی گرداند. شما عزیزان برای تهیه مواد شیمیایی مورد نیاز می توانید تنها با درخواست اینترنتی یا تماس با واحد فروش ما در مجوعه هوبارت شیمی، محصول مورد نظر را دریافت کنید. بعلاوه مشاوران و کارشناسان فروش ما در تمام طول شبانه روز در خدمت شما عزیزان هستند تا با مشاوره و خدمات خود شما عزیزان را راهنمایی نمایند.
قیمت سولفات مس
مجموعه هوبارت شیمی با نهایت تلاش خود درعرضه محصولات ناب و ویژه، برای انواع کاربردها در خدمت شماست. این محصول با توجه به وزن و میزان خلوصی که دارد در قیمت های مختلفی ارائه می گردد. محصولات ما در خصوص هر بخش (کشاورزی، بهداشتی، دارویی و…) در انواع مختلف با درصد خلوص متفاوت و همچنین وزن و قیمت مختلف عرضه می گردد. جهت کسب اطلاعات تکمیلی از مشخصات فنی و قیمت محصول فوق یا محصولاتی مانند سود پرک و… با کارشناسان شرکت هوبارت شیمی در ارتباط باشید.
نقد و بررسی‌ها
هیچ دیدگاهی برای این محصول نوشته نشده است.